Infecties veroorzaakt door virussen

Iedereen heeft te maken met virussen, met virusinfecties. Een simpele verkoudheid wordt veroorzaakt door een virus, net als de griep. Het lichaam maakt meestal zelf antistoffen aan om een virus onschadelijk te maken. Vaccinatie is het wapen dat de mens heeft ontwikkeld in de strijd tegen virussen. Wat is een virus, wat doet het? In deze special een serie artikelen over verschillende virusinfecties en vaccinatie. Foto: norovirus, het witte balkje is 50 nanometer (0,000050 milimeter) lang

Wat is een virus?

Een virus is een micro-organisme dat om zich te vermeerderen levende cellen nodig heeft. Dat is het grootste verschil met bacteriën. Virussen zijn veel kleiner dan een bacteriën: er is een electronenmicroscoop nodig om ze zichtbaar te maken. Een virus is in feite een pakketje erfelijk materiaal (DNA of RNA). Er zijn ongeveer 200 pathogene (ziekteverwekkende) virussen bekend. Bekende voorbeelden hiervan zijn de virussen die verkoudheid, griep en buikgriep veroorzaken.

Wat doet een virus?

Een virusdeeltje dringt een cel van een ander organisme binnen. Die wordt gastheer genoemd, dat kan bijvoorbeeld de mens zijn. Het virusdeeltje gebruikt de cel voor de nodige stoffen en gaat zich vermenigvuldigen. De cel gaat hierbij dood, een groot aantal nieuwe virusdeeltjes komen vrij en gaan elk een andere cel binnen om hetzelfde te doen.

Wat doet het lichaam hieraan?

De reactie van het lichaam is meestal de aanmaak van antistoffen, die het virus onschadelijk maken. Dit wordt immuniteit of natuurlijke weerstand genoemd. Die immuniteit kan levenslang bescherming geven of slechts voor een bepaalde periode. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer iemand een verkoudheid doormaakt of influenza, de griep. Het aanmaken van antistoffen gebeurt echter niet bij elke virusinfectie, zoals bij AIDS/HIV.

Wat kan de mens doen tegen virusinfecties?

Antibiotica helpen niet bij infecties veroorzaakt door virussen. De grootste stap die de mens heeft gemaakt in de bestrijding van virale infecties is de ontwikkeling van vaccinatie (inenting). Het grootste succes dat in dit verband ooit werd bereikt is de uitroeiing van het pokkenvirus. Het ontwikkelen van vaccins blijft moeilijk omdat virussen regelmatig van structuur veranderen. Een bepaald vaccin werkt voor één type virus, als dit virus verandert moet daarvoor een nieuw vaccin ontwikkeld worden. Dit kost tijd en geld; een bekend voorbeeld hiervan is de jaarlijkse griepprik, waarbij al ruim van tevoren door deskundigen moet worden ingeschat welk type griepvirus verwacht kan worden.